Foto

″Doe je voorzichtig?″ Vanuit de woonkamer wordt het Geert nog eens op het hart gedrukt dat naar buiten gaan in deze tijd niet zonder risico is. Op de stoep voor het huis kijkt de papa zijn kinderen nog eens indringend aan. ″Goed bij mij blijven hoor!″ Ze zien er uit als een plaatje. De haren strak gekamd en nette kleren aan. De jongste tilt hij op, dat gaat sneller.

Of het februari, juli of oktober is, ik weet het niet. Keihard feit is dat het al een paar jaar oorlog is. In de Generaal van der Plaatstraat te Breda wonen Geert en Ans den Hengst met hun kinderen Peter, Mary en Hans, respectievelijk 8, 4 en 2, of ongeveer. Die middag gaat Geert met de kinderen op pad naar de winkel van Nico Van Zijverden, een fotograaf. Het is druk op straat. Bijna iedereen loopt, want fietsen en auto’s ziet men nauwelijks. Die zijn ingevorderd door de bezetters en hun handlangers. Onderweg wordt het bewijs van oorlog geleverd door de vele Duitse soldaten die op straat lopen. Ruim een kwartier later bereiken ze het Van Coothplein. Daar, schuin tegenover de schouwburg Concordia, daar moeten ze zijn.

De foto van de drie kinderen Den Hengst hing op de slaapkamer van mijn opa en oma, in hun flat aan de Surinamelaan in Amersfoort. Drie losse portretten in een lijst van ongeveer 15 bij 40 centimeter. Het jaartal 1943 achterop geschreven, overduidelijk door opa Geert. Het was een museum gelijk. Overal waar het maar kon lag prullaria en stonden fotolijstjes. De muren hingen ook overvol met foto’s en schilderijen.

Ik was onder de indruk van de foto’s. Zelf was ik 6, 7, misschien 8 jaar en ontmoette door deze vereeuwiging mijn vader als leeftijdsgenoot. Minstens zo indrukwekkend vond ik het kleine jongetje rechts op de foto jongetje, die op dat moment al niet meer leefde. Hans den Hengst overleed in 1968 na een verkeersongeluk in Nigeria, 27 jaar jong.

Onlangs kwamen mijn ouders, tijdens het opruimen van hun zolder, de fotolijst weer tegen. Of ik hem wilde hebben? Natuurlijk, graag! ″Maar pa, waarom lieten opa en oma juist midden in de oorlog jullie vastleggen?″ Dat hij dat niet meer weet is natuurlijk niet zo verwonderlijk, het gaat immers om een voorval van 72 jaar geleden.

″Het zou kunnen zijn dat het van de fotograaf een wederdienst is geweest. Mijn vader werkte als vertegenwoordiger in veevoederproducten bij de oliefabrieken van Calvé-Delft in Delft. Ook tijdens de eerste jaren van de oorlog, zo goed en zo kwaad als dat nog ging in die jaren. Hij had veel contacten met boerenbedrijven in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Wellicht had hij iets kunnen ritselen, want daar was hij goed in. Boter of graan, om brood van te laten bakken. Altijd aanmerkelijk smakelijker dan het toenmalige bakkersbrood. Of het hield verband met het verzet of onderduikmogelijkheden. Misschien, het zou zo maar kunnen.″

Ook mogelijk is dat Geert en Ans nog een laatste foto van de drie kinderen wilden hebben vanuit het motief: het gezin is nu nog compleet.

Ik zit achter mijn laptop, als ik naar rechts kijk word ik aangestaard door drie onschuldige koppies.